Οι Ορκισμένες Παρθένες

γράφτηκε Unknown 17.8.16 - 2 Comments

Κατερίνα Γκαράνη

Τα πατριαρχικά πρότυπα των κοινωνιών υποστηριζόμενα από τις θρησκείες, που στην πλειοψηφία τους κατατάσσουν την γυναίκα ως περιουσιακό στοιχείο, ως δευτερεύον φύλο και ως αναπαραγωγικό ζώο, όσο κι αν φαίνεται απίστευτο βρήκαν αντίσταση στην Αλβανία τον 15ο αιώνα αλλά και στους αλβανόφωνους πληθυσμούς του Μαυροβονίου, του Κοσόβου, της ΠΓΔΜ, της Βοσνίας. Πρόκειται για τις "Ορκισμένες Παρθένες" που σήμερα υπάρχουν μόνο στην Βόρεια Αλβανία και σε γειτονικές χώρες με αλβανόφωνο πληθυσμό.

Η αφορμή  που το έθιμο έγινε ένας τρόπος διαφυγής των γυναικών από τα πρέπει των οικογενειών και της κοινωνίας αλλά και ένας τρόπος που μία οικογένεια χωρίς "αφέντη" θα έπρεπε να επιβιώσει οικονομικά, ήταν ο Κανόνας του  Lekë Dukagjini, ο οποίος δεν ήταν θρησκευτικός εφόσον τον τηρούσαν Χριστιανοί Ορθόδοξοι, Καθολικοί και Μουσουλμάνοι. 

Σύμφωνα με τον Κανόνα οι οικογένειες πρέπει να είναι πατριαρχικές, η γυναίκα από την στιγμή που παντρεύεται (δηλαδή μεταφέρεται από τον πατέρα αφέντη στον σύζυγο αφέντη) να ζει και να φροντίζει την οικογένεια του συζύγου. Οι γυναίκες επιτρεπόταν να εργάζονται μόνο σε συγκεκριμένες δουλειές (άνευ αμοιβής πάντα), να μην κατέχουν γη και γενικώς να ζούνε κάτι που δεν απέχει και πολύ από τα ελληνικά έθιμα τουλάχιστον μέχρι πριν λίγες δεκαετίες.

Έτσι, "γεννήθηκαν" οι Ορκισμένες Παρθένες που μπροστά σε δώδεκα μάρτυρες συγχωριανούς τους ορκιζόταν ότι θα διαφυλάξουν την "αγνότητά τους". Μετά τον όρκο θα μπορούσαν να ντύνονται με αντρικά ρούχα, να κάνουν αντρικές δουλειές, να είναι η "κεφαλή" της οικογένειας αν από αυτή απουσίαζε άντρας, να ψηφίζουν, να πίνουν, να καπνίζουν, δηλαδή να είναι άντρες σε γυναικεία σώματα. Η έκπληξη είναι ότι Ορκισμένη Παρθένα θα μπορούσε να γίνει οποιαδήποτε γυναίκα σε οποιαδήποτε ηλικία.

Με αυτό τον τρόπο κανένας άντρας της οικογένειας δεν μπορούσε να κάνει κουμάντο πλέον στην ζωή των γυναικών-αντρών με μόνο αντίτιμο ότι αυτές οι γυναίκες θα έπρεπε να μην έχουν ποτέ σύντροφο στην ζωή τους. Η αθέτηση του όρκου τούς προηγούμενους αιώνες σήμαινε και θανατική καταδίκη, κάτι που αμφισβητείται ότι ισχύει και σήμερα. Επίσης, ο όρκος θα μπορούσε να αθετηθεί από την στιγμή που η Παρθένα έφερε εις πέρας τις υποχρεώσεις της προς την οικογένεια που δεν είχε αφέντη άντρα προικίζοντας τις αδελφές και έχοντας φροντίσει την μητέρα με οικονομική αυτάρκεια μέχρι το θάνατό της.

Σύμφωνα με στοιχεία αλλά και συνεντεύξεις που ανθρωπολόγοι έχουν συλλέξει, πολλοί ήταν οι λόγοι που μια γυναίκα αποφάσιζε να γίνει άντρας. Υπήρξαν περιπτώσεις που το κορίτσι ήθελε να φύγει από την τυραννία του πατέρα-αφέντη,  άλλες για να σώσουν τις αδελφές τους από έναν επιβαλλόμενο γάμο εφόσον τις είχαν κάτω από την δική τους φροντίδα και άλλες διότι πάντα ένιωθαν περισσότερο άντρες από ό,τι γυναίκες.

Το πόσο ισάξιες τις θεωρούσαν οι άντρες φαίνεται από τις αιματοβαμμένες βεντέτες. Αν η αντίπαλη οικογένεια σκότωνε μία Ορκισμένη Παρθένα τότε ο θάνατος θα πιανόταν ενός ανθρώπου ενώ αν σκότωνε μία γυναίκα τότε ο θάνατος θα πιανόταν μισός, άρα δύο γυναίκες ισοδυναμούσαν με μία Ορκισμένη Παρθένα ή με έναν άντρα.

Η παράδοση σταμάτησε τον 20ο αιώνα όταν ο κομουνισμός έγινε το καθεστώς των περιοχών. Ωστόσο, αν και μετά από 50 χρόνια κομουνιστικών καθεστώτων στα Βαλκάνια πίστευαν ότι οι Ορκισμένες Παρθένες θα έχουν πλέον "εξαφανιστεί" ή πεθάνει, ζουν ακόμα και δραστηριοποιούνται ακόμα. Οι περισσότερες είναι πάνω των 50 χρονών και εξαιτίας των πατριαρχικών και θρησκόληπτων συνθηκών, που απέτρεπε ο κομουνισμός, υπάρχουν βάσιμα στοιχεία ότι το "έθιμο" θα αναβιώσει.

Οι Ορκισμένες Παρθένες του σήμερα δεν θέλουν να γυρίσουν στην προηγούμενη ζωή τους αν και τα δικαιώματα των γυναικών είναι περισσότερο ίσα με αυτά των αντρών. Οι περισσότερες σε μεγάλη ηλικία σήμερα να σπάσουν τον όρκο διότι αυτό θα προσέβαλε τον αντρίκειο λόγο τους, όπως οι ίδιες λένε. 

Εκτός από την Αλβανία παρόμοιες περιπτώσεις "εθίμου" ορκισμένων παρθένων συναντούμε στην Νότια και Βόρεια Αμερική.

Ένα αφιερωματικό βίντεο για τις Ορκισμένες Παρθένες ή  "Burneshas" όπως τις προσφωνούν στα μέρη τους, δείχνει σε τι απίστευτα τεχνάσματα μπορεί να φτάσει η γυναίκα μόνο και μόνο για να σωθεί από το παγκόσμιο πατριαρχικό καθεστώς.

• Facebook
• Tweeter
• Google+
• Pinterest